Wanneer de statige Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) zich al durft te branden aan ‘citizen science’, wie zijn wij dan wel om daar niet vol op in te gaan? Op donderdag 16 juni organiseerde de KNAW een bijeenkomst waarin talloze voorbeelden van burger participatie in wetenschappelijk onderzoek de revue passeerden. Onder historici, waar burgers scans van oude archieven over huwelijksakten omzetten in leesbare tekst, taalkundigen die Nederlands woordgebruik, dialecten en gewoonten kunnen optekenen, biologen die versneld bodemdieren kunnen karteren, milieukundigen die de ontwikkeling van fijnstof bijhouden. Dankzij een legertje burgers.

 

En toch zijn dat relatief bescheiden rollen, het gaat om de burger die de wetenschap helpt. Onder patiënten is die dynamiek anders: zij gaan proactief op zoek naar kennis, leggen verbanden en delen ervaringen waar iets uit geleerd kan worden. Hier is behoefte aan een wetenschapper die de burger gaat helpen, rondom iets wat die burger vanuit een sterke innerlijke motivatie sowieso doet. En dan blijkt dat tekstanalyse van facebookconversaties rondom GIST, een zeldzame soort kanker, nuttige info oplevert, zo vertelde GIST-patiënt Gerard van Oortmerssen. Bijvoorbeeld over op welke manier bijwerkingen van een specifiek medicijn te reduceren zijn – o.a. door het tegelijk met pure chocola in te nemen…. De concrete inzet van burgers geeft enorme versnelling van onderzoek en praktijk.

Duidelijk werd dat er vele soorten methodieken onder Citizen Science vallen, en dat die per wetenschapsdomein ook weer anders ingekleurd worden. Gemeenschappelijk is: burgers doen alleen mee als het ze boeit, als ze er iets van leren, als er dialoog is met de wetenschappers en zij serieus genomen worden. De KNAW wil actief een ‘platform’ stimuleren om Citizen Science mogelijk te maken. Platform Patiënt en Voeding heeft aangeboden in het ontwerp van zo’n platform een rol te spelen.

 

Is het allemaal nieuw? Welnee, zelfs het Woordenboek der Nederlandse Taal blijkt in decennia aan vrijwillige burgerinzet tot stand te zijn gekomen. Pas sinds grofweg WO2 begon wetenschap zich hautainer en geïsoleerder op te stellen. Valt precies samen met de periode van landbouwmodernisering, die weliswaar hoog productief was, maar boeren tot managers maakte, en landschap en ecologie vernaggelde. Het begint nu weer voorzichtig te kantelen.

 

Ik denk dat we een boeiende tijd tegemoet gaan; Citizen Science, of Burger Wetenschap, gaat in essentie niet om techniek van onderzoek, maar om een lerende houding en bereidheid vaste overtuigingen en rollen los te laten.

About The Author

Leave a Reply

Close